Praca w weekend oraz święta nie należy do najprzyjemniejszych czynności, dlatego warto sprawdzić, co przysługuje pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę. Niestety, czasami pracodawca wydaje polecenie pracownikowi, do podjęcia pracy właśnie w tym czasie.
W tym artykule dowiesz się, w jaki sposób możesz rozliczyć pracę w niedzielę i święta. Kto może pracować w weekendy i święta ustawowo wolne od pracy, a także czy można odmówić pracy w tym czasie.
Co się należy pracownikowi za pracę w niedzielę?
Każdy pracownik wykonujące swoje obowiązki w niedzielę ma prawo do rekompensaty na podstawie artykułu 151 paragraf 1 kodeksu pracy. Jeśli praca jest wykonywana w niedzielę, pracodawca musi zapewnić jeden dzień wolny w tygodniu w ciągu 6 dni poprzedzających ten dzień lub w ciągu 6 dni po pracującej niedzieli. Jeśli dzień wolny nie jest możliwy do odebrania w wyznaczonym terminie, wtedy pracodawca ma obowiązek wypłacenia ekwiwalentu finansowego za każdą godzinę pracy.
Jest to dodatek za pracę w niedzielę i wynosi 100% stawki godzinowej lub dziennej. Co oznacza, że otrzymasz dwu krotność swojego godzinnego wynagrodzenia. Ważną informacją będzie również to, że nawet gdy praca nie była wykonywana przez 8 h, a jedynie 2 godziny — to również przysługuje cały dzień wolny lub rekompensata finansowa za przepracowane godziny. Umowa o pracę zapewnia Ci duże bezpieczeństwo, ponieważ opiera się na kodeksie o pracę, który skutecznie zabezpiecza twoje prawa na rzecz pracy w niedzielę i święta.
Co przysługuje za pracę w święto?
Wykonywanie pracy również wymaga od pracodawcy pewnej rekompensaty. Te dni to:
- 1 stycznia — Nowy Rok,
- 6 stycznia — Święto Trzech Króli,
- Pierwszy i drugi dzień Świąt Wielkanocnych,
- 1 maja — Święto Pracy,
- 3 maja — Święto Konstytucji Trzeciego Maja,
- Święto Zesłania Ducha Świętego / Zielone Świątki — święto ruchome, które wypada zawsze w niedzielę,
- Boże Ciało — święto ruchome, które wypada zawsze w czwartek,
- 15 sierpnia — Święto Wojska Polskiego / Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada — Wszystkich Świętych,
- 11 listopada — Święto Niepodległości,
25 i 26 grudnia — Pierwszy i drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia
Pracownikowi przysługuje jeden dzień wolny od pracy do końca terminu rozliczeniowego, czyli do końca danego miesiąca. Tutaj występuje zasadnicza różnica, ponieważ ustawodawca nie narzucił tak jak w przypadku rekompensaty za pracę w niedzielę, konkretnego zakresu czasu na odebranie dnia wolnego. Oczywiście przysługuje również drugi typ rekompensaty, czyli ekwiwalent finansowy, który wynosi 100% wynagrodzenia godzinowego lub dziennego. Mechanizm ten został opisany w kodeksie pracy w punkcie 151 paragraf 1. W wielu przypadkach pracodawcy zarządzają jeden wspólny dzień wolny dla wszystkich pracowników, aby uniknąć wypłacania ekwiwalentu finansowego.
Nadgodziny w niedziele lub święto — ile się należy?
Nadgodziny w niedzielę lub święta ustawowo wolne od pracy są czasami stosowane przez pracowników i pracodawców. Jeśli praca wymaga poświęcenia większej liczby godzin właśnie w te dni, to pracownikowi przysługuje rekompensata finansowa 100% za każdą przepracowaną godzinę. Jeśli twoja stawka za godzinę pracy wynosi 40 zł brutto, to oznacza, że pracując w niedzielę lub święto za każdą przepracowaną godzinę otrzymasz 80 zł brutto. Praca w nadgodzinach stała się popularną formą wsparcia budżetu domowego. Wiele osób, nie chce pracować w niedzielę, dlatego pracodawcy często poszukują takich osób. Dlatego, jeśli potrzebujesz dodatkowego zastrzyku gotówki, to warto rozważyć właśnie taką opcję zarobkowania.
Czy można odmówić pracy w niedziele i święta?
Pracodawca może wydać polecenie pracownikowi, aby wykonał pracę w niedzielę lub dzień ustawowo wolny od pracy. Pracownik może skorzystać ze swojego prawa i odmówić stawienia się w pracy, natomiast może to wiązać się ze zwolnieniem dyscyplinarnym za odmowę wykonania polecenia służbowego. Można oczywiście podjąć próbę negocjacji z przełożonym, natomiast nie można doprowadzić do sytuacji, gdy Ty jako pracownik nie realizujesz swojego zadania. Musisz wiedzieć, że pracodawca musi przeznaczyć dla Ciebie inny dzień wolny w wyznaczonym terminie, lub jeśli uznasz to za lepszy wybór, musi wypłacić Ci ekwiwalent za pracę w niedzielę lub święta.
Kiedy pracownik może pracować w niedzielę lub święto?
Ustawodawca zapisał przypadki, w których pracownik musi podjąć się realizacji pracy w niedzielę i święta:
- konieczność prowadzenia akcji ratowniczej, ochrony ludzi i mienia, a także w przypadku awarii,
- praca produkcyjna realizowana w trybie ciągłym,
- w pracy zmianowej,
- podczas realizacji niezbędnych remontów,
- w transporcie i komunikacji,
- w szeregach straży pożarnej oraz służbach ratunkowych,
- w firmach ochroniarskich,
- w rolnictwie i hodowli,
- w usługach dla ludności (restauracje, hotele, placówkach służby zdrowia itp.)
- kiedy praca może być świadczona jedynie od piątku do niedzieli,
- w firmach telekomunikacyjnych.
Tylko w powyższych przypadkach wykonywanie pracy w niedzielę jest normą i nie przysługuje za nie dzień wolny w tygodniu, ani też dodatkowe wynagrodzenie za pracę w niedzielę i święta. Podejmując pracę, warto przeanalizować, w jakich warunkach oraz w jakim trybie będzie odbywała się praca. W części z tych przykładów częściej stosuje się umowę zlecenie, dlatego nie przysługują tutaj żadne benefity za pracę w niedzielę i święta ustawowo wolne od pracy.
Podsumowując, praca w święta, w niedzielę nie zawsze jest ulubionym rozwiązaniem dla pracowników, ale czasami musimy się jej podjąć. Będąc osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, przysługuje Ci rekompensata finansowa lub w postaci jednego dnia wolnego w tygodniu. Warto z tych możliwości skorzystać. Pamiętaj, że niestawienie się w pracy w wyznaczonym terminie może się dla Ciebie zakończyć zwolnieniem dyscyplinarnym.